مصطکی
این درخت بومی مناطق مدیترانه بوده و از سه هزار سال پیش تاکنون مورد استفاده بشر قرار گرفته است. کریستوف کلمب سمغ مصطکی را از جزیره چیوس یکی از جزایر یونان واقع در دریای اژه به اروپا برد. بقراط پدر علم طب گلن پزشک قرن دوم میلادی از آن یاد کردند. و آن را برای علاج ترشی معده و اختلالات دستگاه هاضمه به کار می برده اند.
بهترین نوع مصطکی از درختان جزیره چیوس به وجود میآید و این ماده یکی از اقلام صادراتی این جزیره است. برگهای این درخت مرکب از ۵_۱۲ زوج برگچه است که یک برگچه انتهایی دارد و همیشه سبز و هیچگاه زرد نمیشود. گلهای آن دو پایه است که در ابتدا سرد و سپس قرمز رنگ میشود.
نحوه استخراج مصطکی
از میوه این درخت روغن میگیرند که به مصرف تغذیه می رسد و در جزایر یونان از آن به جای روغن زیتون استفاده می شود. رزین مصطکی زرد رنگ است. به طور طبیعی و یا در اثر شکاف دادن شاخه ها و تنه درخت از آن تراوش می کند. در مجاورت هوا سفت می شود. البته گاهی مصطکی به جای اینکه بر روی شاخه ها و ساقه درخت باقی بماند در پای درخت روی هم انباشته می شود و به صورت قطعات بزرگی در میآید که چون با ناخالصی های دیگر مانند خاک و برگ مخلوط شود مرغوبیت خود را از دست می دهد. معمولاً از هر درخت در سال به مقدار۴-۵ کیلوگرم رزین گرفته میشود.
مصطکی به صورت قطعات کوچک به درشتی کمی کوچکتر از نخود به رنگ زرد پریده و کمی شفاف به بازار عرضه می شود این رزین بو و طعم مطبوعی دارد.در گرمای ۱۰۸ درجه سانتیگراد ذوب می گردد و در اثر جویدن در زیر دندان، به آسانی نرم می شود.
در قدیم از مصطکی برای پر کردن دندان استفاده می کردند. آن را ابتدا در اتر حل می کردند که نرم شود، سپس داخل حفره دندان می ریختند. پس از مدتی، اتر تبخیر می شد و سفت می گردد.
ترکیبات شیمیایی مصطکی
دارای حدود ۹۰٪ اسید ماستیسیک Masticic acid می باشد. دیگر موادی که در آن وجود دارد، عبارتند از اسید ماستیکولیک Masticolic acid اسید ماستیکو رزین Mastico resene و اسانس.
گونه های داروئی
جوشانده: مقدار ۳۰ گرم برگ و شاخه درخت مصطکی را در یک لیتر آب جوش بریزید و بگذارید برای مدت یک ربع ساعت به آرامی بجوشد سپس آن را صاف کنید. مقدار مصرف آن، یک فنجان سه بار در روز است.
ضمنا می توانید رزین مصطکی را به مقدار یک قاشق چای خوری در یک لیوان آب جوش بریزید و بگذارید چند دقیقه ای بجوشد، سپس آن را سرد کنید و بنوشید. برای سرفه و تقویت معده، کلیه، کبد و روده ها و قطع اسهال کودکان بسیار مفید است.
نسخه برای رفع سردی کبد:
مقدار ۳ کیلوگرم قند را در ۲۵۰ گرم گلاب حل کنید و آن را به جوش بیاورید سپس ۱۵ گرم مصطکی را داخل آن بریزید و هم اند تا در آن حل شود و بعد این شیره را روی تخته ای بریزید و به قطعات کوچک ببرید. این قطعات مانند آبنبات می باشد. مقدار مصرف آن ۱۰ گرم سه بار در روز است.
نسخه برای رفع یبوست و تمیز کردن معده و رفع نفخ شکم
مواد زیر را با هم مخلوط کنید:
مصطکی ۴گرم، پوست هلیله کابلی ۴گرم، برگ سنا ۴ گرم، تخم رازیانه ۴ گرم، هل کوبیده ۱ گرم و پودر زنجبیل ۲ گرم. این مخلوط را بعد از غذا میل کنید.
خواص طبی مصطکی :
از نظر طب قدیم ایران، و خشک بوده و دارای خواص زیر است:
- زخم معده، زخم اثنی عشر و زخم روده را علاج می کند.
- مصطکی روی زخم معده حاصله از ویروس هلیکوباکتر پای لوری Helicobacter pylori مؤثر است و آن را کاملا درمان می کند.
- تقویت کننده اعضای بدن است.
- برای تقویت حافظه آن را با مقدار مساوی کندر مخلوط کنید و هر روز یک قاشق چای خوری از آن را برای مدت یک هفته بخورید.
- نفخ معده و روده را از بین می برد.
- وسواس را علاج می کند و مالیخولیا را تخفیف میدهد.
- اگر روغن مصطکی را در دهان مضمضه کنید، دندان ها را محکم می کند.
- روغن مصطکی برای درمان زخم معده و ریه مؤثر است.
- برای تسکین دندان درد، مقداری مصطکی بجوید.
- سردردهای سرد را رفع می کند.
- برای برطرف کردن گرفتگی گوش مقداری مصطکی را در روغن کنجد بریزید و بجوشانید و چند قطره در گوش بچکانید.
- برای برطرف کردن گوش درد، مقداری از روغن میو؛ مصطکی را در گوش بچکانید.
- مصطکی سرفه های سرد و خونریزی از سینه را رفع می کند و معده، کبد، کلیه و روده ها را تقویت می سازد.
- برای بیرون آوردن اخلاط بیماران مبتلا به سل ریوی مفید است.
- در صورت تورم گوش و یا اگر غده ای در گوش باشد که سبب سنگینی گوش و یا کری شود باید مقداری مصطکی را در آب بریزید و بجوشانید و پس از سرد شدن سه قطره سه بار در روز در گوش بچکانید تا گوش را باز کند.
- برای تسکین درد مفاصل و اعضاء و هم چنین شکستگی یا جابه جا شدن استخوان روغن
- جویدن مصطکی دهان را خوشبو می کند.
- اسانس مصطکی را با توتون مخلوط می کنند تا خوشبو شود.
- اگر آن را با صبر زرد Aloe vera مخلوط کنید و بخورید باعث دفع ماده صفراوی می شود
- بیماری های قارچی را درمان می کند.
- ترش کردن و سوزش معده را از بین می برد.
خواص روغن مصطکی
- مضمضه کردن روغن مصطکی دندان ها و لثه را محکم می کند و ضد میکروب می باشد.
- غده های سرطانی معده را از بین می برد.
- اگر صورت خود را با آن تمیز کنید پوست را سالم و شفاف می کند.
- سوختگی پوست را التیام می بخشد.
- از تورم پوست جلوگیری می کند.
- بهترین روغن برای پوست در زیر آفتاب است. زیرا روغن مصطکی اشعه ماوراء بنفش خورشید را میگیرد و نمیگذارد که به پوست صدمه بزند.
- ضد سرطان است.
- از مصطکی در خمیر دندان ها استفاده می شود.
- از کرم خوردگی دندان ها جلوگیری میکند.
هنوز بررسیای ثبت نشده است.