غلظت خون چیست و چگونه درمان میشود. قبل از پرداختن به بحث غلظت خون نیازه بدانیم خون چیست و چه کاری انجام میدهد.
خون چیست و چه میکند؟
خون مایعی سرخرنگ و چسبانک و شور مزه است و رنگ آن از قرمز روشن تا سرخ کبودفام تغییر می کند. این مایع سرخ رنگ در رگ های بدن در جریان و با تمام یاخته های بدن ارتباط دارد. خون انسان همچون بزرگراهی است که در آن مواد مختلف برای رسیدن به مقصد خود در سفرند. این جریان اکسیژن را از ششها و مواد غذایی را از لوله های گوارشی به قسمتهای مختلف بدن می برد و مواد زاید را از یاخته ها باز می گرداند.
غلظت خون چیست؟
غلظت خون افزایش غیرطبیعی تعداد گلبول های قرمز خون در واحد حجم را می نامند که در این حالت تعداد هموگلوبین خون فرد بیمار بیشتر از یک فرد عادی است. افزایش گلبول های قرمز خون سبب لخته شدن خون و کاهش خون رسانی و بروز بیماری های عروق قلب خصوصاً سکته قلبی خواهد شد.
عوامل غلظت خون چیست؟
افزایش غلظت خون بر اثر تغذیه نامناسب و غلط و عادات نادرست غذایی همچون مصرف بالای چربی ها و قندها نسبت به سبزیجات و میوه که علاوه بر غلظت خون، خود عامل زمینه سازی در ایجاد بسیاری از بیماریهای مزمن می شود.
در زمان استرس و تنش های عصبی، خون غلیظ تر شده و روند حرکت آن در عروق کندتر خواهد شد در نتیجه باعث ایجاد لخته در عروق و به دنبال آن بروز حملات قلبی و یا مغزی را به دنبال دارد. مصرف دخانیات که موجب کاهش اکسیژن میان بافتی می شود. بیماری های زمینه ای و ژنتیکی قلبی و ریوی میتواند باعث ریسک فاکتورهای مهم و خطرساز در افزایش گلبول های قرمز خون و غلظت خون شود.
درمان غلظت خون و پرهیزات غذایی
الف) تأثیر ورزش در کاهش غلظت خون
فعالیت بدنی منظم به عنوان یک رفتار مهم ارتقا دهنده سلامت و به تأخیر انداختن انواع بیماریهای مزمن است. یک فعالیت فیزیکی منتظم می تواند باعث کاهش استرس و اضطراب و تنظیم سایر فعالیت های فیزیولوژیکی بدن و تثبیت گردش خون شود و از آنجایی که واکنش های عصبی خود عامل مهمی در افزایش غلظت خون در افراد می باشد انجام فعالیت فیزیکی باعث کاهش استرس شده درنتیجه می تواند در افراد دارای غلظت خون مؤثر باشد.
ب) تغذیه
برای داشتن یک تغذیه صحیح باید فرد بداند چه غذاهایی مفید هستند این دانستن به این معنا نیست که چه بخورد بلکه باید بداند که چه مقدار مصرف کند زیرا بسیاری از بیماری ها به علت نداشتن تعامل است چرا که یکی از عوامل ایجاد بیماری قلبی رژیم نامناسب می باشد.
رژیم غذایی مناسب شامل: مواد غذایی با فیبر بالا و مصرف میوه و سبزیجات، اثر مثبت بر سلامت بدن و جلوگیری از ایجاد بیماریهای قلبی عروقی می شود.
راهکار طب سنتی در درمان غلظت خون
مصرف آب زرشک مخصوصاً اگر زرشک کوهی باشد که ترش تر و با خاصیت بیشتر است.
- انار و رب انار
- آلو بخارا
- آبغوره
- سرکه سیب
- اسید ترشی
- کلا ترشیجات خصوصاً خانگی که همراه با گلپر، سیاه دانه، زیره، نعناع، مرزه و سبزیجات گرم انداخته می شود. از آنجایکه طبع ترشی سرد است، برای جلوگیری از سردی بیش از حد آن باید همراه افزودنی های گرم تولید شود.
- خارج کردن مستقیم گلبول های قرمز اضافی از طریق حجامت عام یا حجامت اعضاء
- مصرف غذاهای خنک و ملایم مثل انواع آش ها
پرهیزات غذایی (جلوگیری از غلظت خون)
در طب سنتی، سر فصل درمان با تدبیر و تغذیه و ارائه راهکارهای تغذیه ای می باشد و تغذیه نقش اساسی در درمان بیماران ایفا می کند. غذاهای مختلف خود دارای انواعی می باشد که تقسیم بندی آنها براثر میزان خون تولیدی از آنها با رقیق بودن و غلیظ بودن خون می باشد.
براین اساس غذا به انواع لطیف، کثیف و معتدل تقسیم می شود. از غذای لطیف خون رقیق و از غذای کثیف خون غلیظ تولید می شود.
براین اساس به معرفی تعدادی مواد غذایی که خون غلیظ ایجاد می کنند می پردازیم
گوشت گاو : خون غلیظ از آن تولید می شود پس در بیماریهایی که سده و غلظت خون مهم است نباید استفاده شود.
گوشت ماهی : از ماهی بلغم زیاد و مواد غلیظ تولید می شود و بیش ترین ضرر ماهی برای صاحبان مزاج بارد (سرد) و معده بلغمی است.
مصرف زیاد جگر و مصرف بیش از اندازه چربی، غذاهای چرب و لزج (به دلیل تولید موادی که با ایجاد غلظت در خون، سبب انسداد در عروق می شود) پرهیز شود.
«حجامت »
حجامت، نام یک روش درمانی است که به صورت ایجاد مکش در مواضعی خاص از بدن و خون گیری از آن مواضع انجام می گیرد. زمانی که بادکش به تنهایی استفاده می گردد، حجامت گرم و خشک نامیده می شود و زمانی که پس از بادکش بوسیله خراش سطحی و بادکش مجدد از بدن خون گرفته می شود حجامت تر نام دارد.
حجامت یکی از روشهای درمانی مرسوم در طب سنتی بسیاری از کشورهای دنیاست که به منظور بازگرداندن تعادل به بدن بیماران بکار می رود.
«درمان با حجامت»
حجامت در درمان بعضی از بیماریها بسیار کمک کننده است .
الف) بیماریهای ناشی از غلبه صفرا
- سردرد های میگرنی صفراوی
- اختلالات گوارشی
- انواع یبوست
- ریزش مو
- جوش صورت
ب) بیماری های ناشی از غلبه دم
سردرد های ناشی از افزایش دم که کل سر را میگیرد.
فشار خون گرم
انواع جوش های سرسیاه
افزایش کلسترول و تری گلیسیرید
انواع خونریزی هایی که ناشی از افزایش غلظت خون و غلبه دم است مثل خونریزی از بینی، گوش و … و یا حتی خونریزی های مغزی ناشی از فشار خون گرم
کلیه اختلالات ناشی از کبد گرم
ج) بیماریهای ناشی از افزایش بلغم
فشار خون سرد، البته پس از مصرف شربت مصفای خون، که باعث پخته شدن خون و کمک به خروج راحتر آن گردد.
اختلالات هورمونی مثل اختلالات تیروئید و …
بیماری های مفاصل و استخوان البته پس از روغن مالی و بادکش
اختلالات چربی مثل افزایش کلسترول و تری گلیسیرید
د) بیماری های ناشی از غلبه سودا
انواع اختلالات عروق انتهایی مثل : انواع واریس ها، واریس دست و پا، واریس انتهای گوارش یا همان بواسیر
ناراحتی های ناشی از افزایش سودا در بین مهره ها
اختلالات سودا در بیماری های روحی – روانی مانند انواع افسردگی ها، وسواس فکری
انواع اگزما های سودایی
موارد منع حجامت
- مزاج های سرد و خشک برای حجامت مناسب نیستند.
- در زمان حجامت فرد نباید در دوران نقاهت باشد.
- به علت دفع خون رقیق در حجامت، توصیه می شود افرادی که خونشان غلیظ است یا غلبه سودا یا بلغم لزج و غلیظ دارند حجامت نکنند- مگر زمانی که با استفاده از داروهای مناسب (منقبح) قوام خون رقیق شود یا بدن از این اخلاط پاکسازی شود.
- سن زیر ۲ سال و بالای ۶۰ سال برای انجام حجامت مناسب نیست، مگر اینکه بنا به شرایط بیمار و صلاح دید پزشک باشد.
- افرادی که ضعیف و لاغرند و دچار کم خونی هستند و همچنین حجامت برای افراد بسیار چاق پر خطر است.
- کسی که عادت به حجامت ندارد و یا سابقه ضعف و غشی با حجامت دارد.
- در بارداری و ایام نوبت ماهانه حجامت مناسب نیست .
- فردی که می خواهد حجامت کند نباید قولنج تفلی یا درد ناشی از یبوست مزاج داشته باشد.
- تب های بلغمی و سوداوی از موارد منع حجامت هستند.
«فصد»
فصد واژه ای عربی است که در اصل به معنای شکافتن و گشادن رگهاست.
رگ زدن یا فصد یکی از تجربیات طبی و شیوه های مرسوم جوامع بشری برای درمان بیماریها و پیش گیری از آن بوده و تقریباً در تمام جوامع متمدن رواج دارد.
«موارد فصد کردن»
بدن انسان از چهار خلط به نام های خون، بلغم، صفرا و سودا تشکیل می شود. اگر میزان این چهار خلط درحد تعادل و تناسب باشد بدن در حالت سلامت قرار دارد. اما اگر تعادل و تناسب این اخلاط به هم بریزد بدن دچار بیماری می گردد.
چنانچه اخلاط بدن یکباره افزایش یابد، از طریق فصد مقداری از هرکدام این اخلاط کاهش پیدا می کند. در دو حالت از رگ زدن یا همان فصد استفاده می گردد.
الف) برای فردی که بدنش در معرض تهدید بیماری است.
ب) برای فردی که در اثر زیادی خون دچار بیماری شده است.
فصد در دو حالت مذکور، برای اصلاح سه حالت انجام میگیرد.
موقعی که خون بیش از اندازه باشد.
مواردی که خون کیفیت لازم را ندارد.
مواردی که خون هم زیاد بود و هم فاقد کیفیت لازم.
و همچنین مواردی تصور می شود اگر انجام فصد به تاخیر افتد به احتمال زیاد بیماری های خطرناکی همچون سرسام، حصبه، خناق، خون آمدن از گلو و نیز سکته در افراد ایجاد شود.
موقعیت مهم دیگری که استفاده از فصد ضرورت دارد، زمانی است که میخواهند از جریان خون به یکی از اعضای بدن بیمار جلوگیری کنند.
«موارد منع فصد»
فصد برای برخی افراد از جمله افراد تب دار بیماران ساکن در شهرهای سردسیر، کسانی که قبل از عمل فصد به حمام رفته باشند و افراد دچار ضعف معده و کبد ممنوع است. همچنین افرادی که چهره های زرد دارند. افراد مست، افراد گرسنه و کسانی که شکمشان پر است.
«زالو»
زالو از ۲۵۰۰ سال قبل در هند، یونان، روم، ایران و سپس در اروپا مورد استفاده پزشکی قرار داشته است.
موارد استفاده از زالو
درمان سردرد، تب، زخم های عفونی شده، دمل و آبسه، ورم ها، هموروئید و … استفاده می شود.
درمان برخی سرطان های بدخیم نظیر ملانوما، اگزمای پوستی، سکته های مغزی و قلبی، فشار خون، سلولیت، کمردرد، دردهای سیاتیکی، آرتروز زانو، مشکلات شنوایی، زخم معده، هماتوم، ضعف اعصاب و وسواس از جمله بیماری هایی محسوب می شوند که می توانند با زالو درمان شوند
موارد منع زالو درمانی
مشکلات انعقادی خون (هموفیلی، کمبود پلاکت و…) مصرف همزمان داروهای ضد انعقادی مثل آسپیرین، وارفارین و … کم خونی شدید، حاملگی، شیردهی. از موارد منع مصرف زالودرمانی می باشد.
نسخه های طب سنتی در کاهش و کنترل غلظت خون
از نظر طب سنتی غلظت خون مترادف با کثیف شدن خون یا سنگین شدن آن است و مجموعه عوامل زیادی می تواند موجب این مشکل شود. شرایط زمینه ای مانند : سیگار کشیدن، ورزش نکردن، استفاده از غذاهای چرب و فست فودها موجب کاهش اکسیژن رسانی به خون و غلیظ شدن آن می شود.
درمان غلظت خون در طب سنتی
یکی از رایج ترین شیوه های درمانی در طب سنتی استفاده از گیاهان دارویی به شکل دمنوش می باشد.
دمنوش زنجبیل برای کاهش غلظت خون : سالیسیلات یک ماده شیمیایی است که در رقیق کردن خون نقش موثری دارد. زنجبیل یکی از گیاهانی است که دارای مقادیر بالای سالیسیلات است.
دمنوش دارچین : کومارین یک ماده شیمیایی است که از انعقاد خون جلوگیری می کند دارچین حاوی مقادیر بالای کومارین است که علاوه بر درمان بیماری های التهابی و کاهش فشار خون در رقیق کردن خون نیز موثر است.
دمنوش چای سبز : چای سبز موجب افزایش انعطاف پذیری دیواره رگهای خونی شده و به این ترتیب خون در رگ ها به سهولت جریان دارد.
دمنوش آویشن : ترکیب آویشن و عناب به صورت دمنوش یک معجزه برای درمان غلظت خون می باشد.
میوه ها و سبزیجات از غلیظ شدن خون و به دنبال آن بروز لخته در خون جلوگیری می کنند.
آب انار: به دلیل دارا بودن پلی فنول برای کاهش غلظت خون موثر است.
آناناس : آناناس حاوی آنزیمی به نام بروملین است که خون را رقیق می کند.
سیر : سیر موثرترین داروی گیاهی برای غلظت خون است.
منابع:۱) خون چیست و چه میکند. ۲) یک قدم تا سلامتی(آشنایی با طب اسلامی) ۳) رابطه بین عملکرد تغذیه ای، استرس و فعالیت فیزیکی ۴) بررسی حجامت و نقش آن در سیستم ایمنی ۵) یک قدم تا سلامتی ۶) فصد در پزشکی مسلمانان ۷) زالو درمانی در طب سنتی ایرانی